Jak działają leki przeciwzapalne i dla kogo są najlepsze?

Współczesna medycyna oferuje szeroki zakres leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Są one szeroko stosowane w łagodzeniu różnych dolegliwości - nie tylko tych łagodnych (np. ból głowy), ale też poważniejszych chorób o podłożu zapalnym. Jak działają takie leki i w jakich schorzeniach mogą Ci pomóc?

Czym są leki przeciwzapalne?

Leki przeciwzapalne obejmują 3 główne grupy preparatów:

• NLPZ, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne,
• glikokortykosteroidy,
• leki biologiczne, tzw. przeciwciała monoklonalne.

Z powyższych środków wyłącznie NLPZ dostępne są bez recepty. Pozostałe grupy możesz otrzymać wyłącznie z przepisu lekarza - stosuje się je w leczeniu poważnych chorób o podłożu zapalnym, m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów.

Leki z grupy NLPZ oprócz działania przeciwzapalnego zwalczają także gorączkę i ból. Występują w postaci syropów, czopków, tabletek i saszetek. W aptekach bez recepty dostępne są np.:

• ibuprofen,
• ketoprofen,
• deksketoprofen,
• meloksykam.

Mechanizm działania leków przeciwzapalnych

Leki przeciwzapalne z grupy NLPZ hamują aktywność enzymów - cyklooksygenaz, które są niezbędne do produkcji prostaglandyn. Związki te pełnią różne funkcje w organizmie, m.in. odpowiadają za rozwój i podtrzymywanie stanu zapalnego. Zahamowanie ich syntezy łagodzi objawy zapalenia, takie jak ból, gorączka, zaczerwienienie i obrzęk.

Ponadto niektóre leki z grupy NLPZ wykazują dodatkowe właściwości. Na przykład deksketoprofen wpływa na przewodzenie bodźców bólowych, dzięki czemu zapobiega przekształceniu się bólu ostrego w jego postać przewlekłą.

Działania niepożądane leków przeciwzapalnych

Niestety leki przeciwzapalne nie hamują wybiórczo produkcji wyłącznie tych prostaglandyn, które są mediatorami stanu zapalnego. Wpływają także na syntezę związków mających korzystny wpływ na organizm, np. chroniących śluzówkę żołądka czy kontrolujących ciśnienie tętnicze krwi. Stąd biorą się ich działania niepożądane, które różnią się nasileniem i częstotliwością w zależności od substancji aktywnej. Należą do nich m.in.:

• krwawienia z przewodu pokarmowego,
• nadżerki lub wrzody żołądka,
• wzrost ciśnienia tętniczego,
• zmniejszenie krzepliwości krwi^[1].

Nie wszystkie leki z grupy NLPZ mają taką samą tendencję do wywołania działań niepożądanych. W niektórych przypadkach jest ona większa, np. dostępny na receptę nimesulid zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju chorób wątroby.

Z kolei inne leki przeciwzapalne mają niewielkie ryzyko skutków ubocznych, np. deksketoprofen w minimalnym stopniu podrażnia żołądek. Dzięki temu może być stosowany nawet u osób o wrażliwym przewodzie pokarmowym. Co więcej, w odróżnieniu od innych NLPZ, deksketoprofen możesz przyjąć na pusty żołądek, co przyspiesza początek jego działania^[2].

Kiedy warto zastosować leki przeciwzapalne?

NLPZ dostępne bez recepty mogą złagodzić ból o nasileniu małym do umiarkowanego, a ponadto wyciszyć stan zapalny i zmniejszyć gorączkę. Ich wskazania obejmują m.in. ból:

• wynikający z urazu,
• głowy,
• menstruacyjny,
• stawów,
• mięśni,
• zęba.

Leki przeciwzapalne bez recepty pomagają w wielu sytuacjach, np. kiedy musisz szybko poradzić sobie z ostrym bólem. Jeśli jednak dokucza Ci on przez dłuższy czas, warto wybrać się do lekarza i poszukać przyczyny bólu.

1. Tuszyński, P. K. (Red.). (2019). Ból z perspektywy farmaceuty. Wydawnictwo Farmaceutyczne
2. Woroń, J., & Wordliczek, J. (2017). Połączenie tramadolu z deksketoprofenem w praktyce klinicznej: postęp w leczeniu bólu. Lekarz POZ, 3(1): 61-67.