Tajemnice olejku eukaliptusowego - jak wpływa na nasze drogi oddechowe?

Intensywny, odświeżający aromat eukaliptusa jest Ci pewnie doskonale znany. Stosuje się go od lat w środkach higienicznych, kosmetykach, lekach, a nawet przemyśle spożywczym. Olejek eukaliptusowy jest także popularnym i lubianym składnikiem aromaterapii. Skąd się biorą jego właściwości i na jakie schorzenia olejek eukaliptusowy może pomóc?

Pochodzenie olejku eukaliptusowego

Olejek eteryczny do produkcji leków pozyskuje się z zaledwie 3 gatunków eukaliptusa, z których najpopularniejszy jest eukaliptus gałkowy (Eucalyptus globulus). Chociaż rośliny te wywodzą się z Australii, obecnie można je spotkać na każdym kontynencie z wyjątkiem Antarktydy. Olejek obecny jest właściwie w całej roślinie - od pąków, przez korę, liście, aż po owoce^[1].

Niezwykłe właściwości olejku eukaliptusowego są znane od wielu wieków i w wielu kulturach. W przeszłości leczono nim tyfus i malarię, a jego chłodzący efekt wykorzystywano do zbijania gorączki. Aborygeni wykorzystywali eukaliptus do leczenia ran i chorób skóry, a w Tunezji stosowano go w infekcjach układu oddechowego.

Skład i właściwości olejku eukaliptusowego

Głównym składnikiem olejku eukaliptusowego jest 1,8-cyneol (eukaliptol). W zależności od pochodzenia surowca zawartość tego składnika waha się pomiędzy 70 a 85%. Oprócz niego w olejku eukaliptusowym obecne są też inne związki chemiczne, m.in. kamfen, α- i β-pinen, γ-terpinen czy β-myrcen.

Olejek eukaliptusowy wykazuje szereg właściwości, które są wykorzystywane w preparatach do stosowania zewnętrznego i wewnętrznego. Odpowiedzialny za nie jest głównie eukaliptol, chociaż często dużą rolę odgrywa cała kompozycja składników aktywnych. Olejek eukaliptusowy działa m.in.:

• bakteriobójczo i bakteriostatycznie np. na pałeczki salmonelli, ropy błękitnej czy bakterie Escherichia coli,
• przeciwgrzybiczo na grzyby pleśniowe i drożdżaki,
• antyoksydacyjnie - chroni komórki przed wolnymi rodnikami, które mogą wywołać stres oksydacyjny, a w konsekwencji uszkodzenia DNA i tkanek,
• przeciwzapalnie - hamuje produkcję cząstek, które odpowiadają za rozwój stanu zapalnego^[2].

Jak olejek eukaliptusowy działa na drogi oddechowe?

Już sam efekt przeciwzapalny i bakteriobójczy korzystnie wpływa na leczenie infekcji dróg oddechowych. Jednak to nie wszystko, co potrafi olejek eukaliptusowy. Pobudza on nabłonek dróg oddechowych, upłynnia zalegającą w nich wydzielinę, ułatwia oczyszczanie ze śluzu oraz działa wykrztuśnie. Jest także składnikiem leków i jednym z domowych sposobów na zatoki, ponieważ rozrzedza zalegającą wydzielinę, pomaga w oczyszczaniu i udrażnia w ten sposób zatoki. Dzięki temu może pomóc w infekcjach przebiegających z nadprodukcją śluzu, m.in. w grypie, przeziębieniu, zapaleniu zatok czy oskrzeli.

Badania wykazały także korzystny wpływ olejku eukaliptusowego na przewlekłe choroby dróg oddechowych, w tym astmę czy przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Zmniejszał on częstotliwość, nasilenie i czas trwania zaostrzeń^[3].

Ze względu na łagodny efekt przeciwbólowy olejek eukaliptusowy jest wykorzystywany w chorobach reumatycznych i zwyrodnieniowych oraz w bólach mięśniowych. Stosuje się go także do leczenia niektórych chorób skóry, np. trądziku. Dzięki działaniu odkażającemu i przeciwzapalnemu olejek eukaliptusowy jest obecny w płynach do płukania jamy ustnej i pastach do zębów. Znajdziesz go także w peelingach, dezodorantach czy mydłach. Jego właściwości są więc chętnie wykorzystywane zarówno w medycynie, jak i w kosmetyce.

1. Zdrojewicz, Z., Minczakowska, K., & Klepacki, K. (2014). Rola aromaterapii w medycynie. Family Medicine & Primary Care Review, (4): 387-391.
2. Kędzia, A., Ziółkowska-Klinkosz, M., Kochańska, B., Kusiak, A., Wojtaszek-Słomińska, A., & Kędzia, A. W. (2014). Aktywność przeciwgrzybicza olejku eukaliptusowego (Oleum eucalypti). Postępy Fitoterapii, 2: 63-66.
3. Vecchio, M. G., Loganes, C., & Minto, C. (2016). Beneficial and healthy properties of Eucalyptus plants: A great potential use. The Open Agriculture Journal, 10(1): 52-57.