Dopalacze - śmierć w saszetkach. Wygląd, skład, działanie. Jak postępować w przypadku zatrucia?

Problem dopalaczy wielokrotnie powracał do mediów na przestrzeni ostatnich lat. Od kilku miesięcy środki te zbierają krwawe żniwo na ulicach wielu miast i stanowią ogromne zagrożenie dla młodych ludzi. Dystrybucja zazwyczaj prowadzona jest przez internet, który zapewnia dostęp do dziesiątek stron sklepów wysyłkowych i hurtowni tych narkotyków.

W sieci znane są pod kilkoma tajemniczymi nazwami: "designer drugs", "smart drugs", "research chemicals" czy "legal highs". Dla zatarcia odpowiedzialności, sprzedawane są jako wyciągacze wilgoci, proszki do prania, pigułki piorące oraz artykuły kolekcjonerskie. Mimo iż wszystkie posiadają na opakowaniu napis „nie do spożycia“, młodzież przyjmuje je na różne sposoby.

Niepozorne saszetki

Przed rozpakowaniem, zazwyczaj są to niewielkie czarne foliowe torebki z niewidoczną zawartością. Często opatrzone są etykietą z zabawną grafiką oraz wyróżniającą się nazwą specyfiku. Charakterystyczne dla dopalaczy nazwy związane są z określeniami marihuany, amfetaminy i tabletek ecstasy, wywodzącymi się z osiedlowego slangu. Są to na przykład: "baka", "trawa", "gandzia", "spice", a także "piguły", "feta" czy "speed". Równie często spotyka się nazwy brzmiące dość kuriozalnie (m. in. "kosior", "władziu" i "cocolino").

Po otwarciu saszetki, przeważnie ujrzymy woreczek strunowy z mocno rozdrobnionym suszem roślinnym lub białym (czasem lekko żółtawym) proszkiem tudzież blister z tabletkami. W przypadku proszku i tabletek, raczej trudno odróżnić dopalacze od narkotyków, które mają imitować. Jeśli na przykład chodzi o susz roślinny, łatwo można określić czy mamy do czynienia z marihuaną, czy też z jej zabójczą imitacją. Konopie indyjskie wydzielają intensywną słodką, czasem nieco mdłą, ziołową woń. Dopalacze mają zaś jałowy, chemiczny, czasami też specyficznie "rybi" zapach. To niezwykle istotne, ponieważ potencjalne zagrożenia dopalaczami mogłoby zostać zbagatelizowane.

Śmiercionośne mieszanki

Zbiór narkotyków określanych mianem dopalaczy obejmuje szereg substancji psychoaktywnych z różnych grup, takich jak depresanty, stymulanty, delirianty, halucynogeny i psychodeliki. Związki te są efektami żmudnych prac, polegających na takiej rekombinacji chemicznej popularnych narkotyków, by powstałe cząsteczki wykraczały poza spis kontrolowanych substancji chemicznych. Otrzymywane chemikalia mają znacznie intensywniejsze działanie i zdecydowanie mocniej wpływają na przebieg procesów życiowych organizmu niż ich pierwowzory. Skutki takich eksperymentów są już znane nam od dawna.

Skład dopalaczy zależy zazwyczaj od medium transportowego. W przypadku specyfików typu spice, wykorzystujących jako bazę susz roślinny, są to syntetyczne kanabinoidy - sztuczne związki chemiczne, mające imitować spotęgowane działanie marihuany. Proszki oraz pigułki zawierają dalekie pochodne amfetaminy oraz piperazyny.

Objawy zatrucia i postępowanie z osobą zatrutą dopalaczami

Ze względu na fakt, iż grupa dopalaczy obejmuje dziesiątki różnych związków o rozmaitej strukturze chemicznej, trudno jest jednolicie określić profil działania tych narkotyków. W odróżnieniu od popularnych substancji psychoaktywnych, dopalacze powodują całkowite oderwanie od rzeczywistości, bez zachowania pamięci i choćby śladu zdrowego rozsądku. Zachowanie osoby pod ich wpływem jest agresywne, absurdalne i obsceniczne.

Ponadto dominują niektóre z następujących objawów:

• halucynacje wzrokowe i słuchowe
• nierozpoznawanie twarzy i sylwetek osób bliskich
• paniczny strach
• silnie zaburzona mimika twarzy
• niezborne lub "robotyczne" ruchy uniemożliwiające przemieszczanie się
• niewyraźna mowa
• wypowiadanie absurdalnych zdań i słów niemających większego znaczenia
• przyspieszone tętno i wysokie nadciśnienie tętnicze
• drgawki i zastyganie w dziwnych pozycjach

W pierwszej kolejności należy zadzwonić pod numer alarmowy (112), informując dyspozytora o zaistniałej sytuacji. Warto poprosić o pomoc także inne osoby znajdujące się w pobliżu. Podstawą działania jest zachowanie bezpiecznej odległości od osoby znajdującej się pod wpływem dopalaczy i sprawdzenie, czy nie posiada ona przy sobie niebezpiecznych narzędzi. W razie zaobserwowania takiego przedmiotu, należy ostrzec resztę ludzi biorących udział w zdarzeniu. Jeśli osoba zatruta chce zrobić krzywdę sobie lub osobom trzecim, trzeba ją odwieść od tego czynu pomijając kontakt fizyczny, gdyż można wtedy ponieść konsekwencje prawne.

W przypadku napotkania osoby nieprzytomnej, podejrzewanej o użycie dopalaczy, należy rozpocząć standardową procedurę pierwszej pomocy i poinformować o okolicznościach zdarzenia przybyłych na miejsce ratowników.