Atak paniki - czym jest? przyczyny, objawy, leczenie

Atak paniki, zwany również napadem paniki, może się przydarzyć praktycznie każdemu z nas. To nic innego jak napad silnego, nieopisywalnego lęku bez wyraźnej przyczyny któremu towarzyszy szereg reakcji fizjologicznych, takich jak ból brzucha, nudności czy kołatanie serca. Napady paniki zwykle mijają same, w niektórych przypadkach wymagają jednak interwencji medycznej.

Czym atak paniki różni się od zwykłego lęku?

Atak paniki może osobie postronnej przypominać silny napad lękowy. Tak naprawdę jednak jest czymś o wiele poważniejszym, pojawia się nagle i jest o wiele silniejszy niż zwyczajny lęk. Ponadto, napadowi paniki towarzyszy szereg innych objawów. Może on pojawić się jako samodzielny epizod bądź też towarzyszyć wielu chorobom, w tym depresji, schizofrenii czy zaburzeniu afektywnemu dwubiegunowemu. Łatwo również odróżnić napad paniki od fobii: lęk fobiczny pojawia się po kontakcie z konkretnym bodźcem, np. w czasie burzy. Napad paniki nie musi mieć konkretnej przyczyny lub jest ona mniej określona, np. dostaliśmy napadu paniki po rozmowie z kimś, po otrzymaniu wiadomości mailowej itp. - nie stało się nic konkretnego, a nas ogarnął paraliżujący lęk.

Przyczyny ataków paniki

Skąd biorą się ataki paniki? Jak wspomniano wyżej, mogą być objawem wielu poważniejszych chorób i zaburzeń. Mogą również pojawić się samoistnie u całkiem zdrowej psychicznie osoby, np. jako wynik długotrwałego zmęczenia ale i stresu. Napad paniki może by także wynikiem spożycia zbyt dużej ilości alkoholu, zażycia narkotyków lub wynikiem silnej traumy emocjonalnej, np. nagłego porzucenia przez wieloletniego partnera.

Jak objawia się atak paniki?

Jak wygląda typowy atak paniki? Inaczej prezentuje się on z zewnątrz, inaczej jest odczuwany przez osobę, która na niego cierpi. Atak paniki dla postronnego widza wygląda jak napad silnego lęku. Dana osoba:

• jest blada,
• ma szeroko otwarte oczy,
• krzyczy,
• woła o pomoc,
• ma błędny wzrok,
• może machać rękami, biegać ale i mdleć ze strachu.

Co czuje osoba, która ma atak paniki? Przede wszystkim ogarnia ją bardzo silny lęk, boi się ona o swoje życie, choć tak naprawdę nie potrafi nazwać źródła tego lęku. Ponadto, odczuwa dokładnie te same emocje, co w przypadku silnego lęku fobicznego:

• poci się,
• trzęsą się jej ręce,
• ma kołatanie serca,
• może boleć ją głowa (od bólu umiarkowanego po silne migreny),
• odczuwać dolegliwości ze strony układu pokarmowego, w tym nudności, a nawet wymioty.

Napad paniki trwa od kilku do kilkunastu minut, może się nasilać, słabnąć i znów nasilać. Zwykle mija sam, choć zdarza się, że niezbędna jest fachowa pomoc.

Leczenie napadów paniki

Jak wspomniano wyżej, napady paniki zwykle mijają samoistnie po kilku lub kilkunastu minutach. Jeśli jednak wystąpiły nieprzewidziane okoliczności, np. osoba straciła przytomność i zachodzi prawdopodobieństwo urazu głowy, warto wezwać pomoc medyczną, by specjaliści stwierdzili, czy wszystko jest w porządku. W przypadku bardzo silnego napadu paniki konieczne może okazać się podanie łagodnych środków uspokajających.

Jak jednak radzić sobie w przypadku powtarzających się napadów paniki, które zaczynają dezorganizować nasze życie? Jeśli ataki paniki są objawem innego schorzenia, jak wspomniano wcześniej, np. depresji, należy skupić się przede wszystkim na leczeniu choroby podstawowej, przestrzegać zaleceń lekarza oraz regularnie uczestniczyć w terapii.

Terapia napadów paniki również obejmuje psychoterapię, zwłaszcza indywidualne spotkania z psychologiem. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby nie skorzystać z grupowej terapii, w tym tak zwanych grup wsparcia. Celem terapii jest posiadanie umiejętności, które pozwolą nam samodzielnie zwalczać napady paniki, a nawet im przeciwdziałać. Pomogą nam w tym poznawane w trakcie spotkań z psychologiem techniki relaksacyjne, w tym ćwiczenia oddechowe, relaksacyjne oraz medytację i wizualizację. Warto wspomagać się także masażami relaksacyjnymi.

Nie da się ukryć, że bardzo istotny dla terapii napadów paniki jest również zdrowy tryb życia. Należy odpowiednio się wysypiać, dobrze odżywiać oraz postawić na aktywność fizyczną. Ruch, zwłaszcza na świeżym powietrzu, przyczynia się do redukcji stresu oraz widocznie zmniejsza napięcie, które może przyczynić się do powstania napadu paniki.

Co robić w przypadku ataku paniki?

Jak samodzielnie poradzić sobie z napadem paniki? Przede wszystkim należy posiadać wiedzę na temat - wspomnianych wyżej - sposobów walki z lękiem i stresem. Jeśli czujemy, że zbliża się napad paniki, zacznijmy spokojniej oddychać, wciągajmy powietrze głęboko do płuc i spokojnie wypuszczajmy, bądźmy świadomi swojego oddechu, pomyślmy o czymś przyjemnym. Jeśli jest obok nas ktoś bliski, porozmawiajmy z nim, poprośmy, by nam coś opowiedział, zapytał o coś: by zająć czymś nasze myśli i przegonić narastający lęk. Warto również zaznajomić osoby bliskie, że cierpimy na takie zaburzenie i powiadomić ich, jak mają się zachować, gdy atak zdarzy się w ich obecności. Poprośmy ich, aby w takiej sytuacji zachowali spokój i nie starali się na siłę nas uspokoić. Najlepiej, gdyby osoba bliska utrzymywała z nami kontakt wzrokowy lub delikatnie trzymała nas za rękę, mówiła spokojnym głosem, może podać nam odrobinę wody do picia i absolutnie nie zostawiać nas bez opieki.

Walczmy z napadami paniki, zarówno wtedy, gdy się pojawią ale i przeciwdziałajmy im. Pamiętajmy, że napady paniki mogą przyczyniać się do powstania poważniejszych zaburzeń, w tym fobii, zwłaszcza agorafobii oraz depresji. Osoba, która cierpi na niezdiagnozowane napady paniki może również cierpieć na obniżone poczucie własnej wartości oraz być człowiekiem bardzo nieśmiałym: po pewnym czasie obawia się, że praktycznie każdy bodziec, każda rozmowa z drugim człowiekiem wywoła atak paniki. Może ona nie pamiętać, jak zachowuje się w trakcie napadu ale jednocześnie wstydzić się tego, co się z nią dzieje w tych chwilach. Warto więc zawczasu podjąć odpowiednią terapię, aby na nowo cieszyć się życiem i panującym w nim spokojem.