Czym jest wierność? To ważne pojęcie w naszym życiu - to jeden z fundamentów każdej relacji międzyludzkiej, ale i ważny aspekt kształtowania się naszej osobowości. Obok zaufania i wzajemnego szacunku stanowi podwalinę kontaktów interpersonalnych. Pozwala nam również żyć w zgodzie z samym sobą poprzez bycie wiernym sobie i swoim poglądom.
Co to jest wierność?
W relacji wierność oznacza bycie oddanym, lojalnym, szczerym i prawdziwym - na drugim biegunie znajduje się bowiem nieszczerość, kłamstwo i… zdrada. Istnieje wiele rodzajów tytułowego pojęcia, kilka z nich zostało już wymienionych, warto je jednak uporządkować.
W naszym życiu mamy do czynienia z wiernością:
- wobec samego siebie, swoich myśli, idei i przekonań;
- wobec drugiej osoby w relacji międzyludzkiej: przyjaciela, kolegi, kogoś z rodziny;
- wobec ukochanej osoby w związku.
Jak widać, tytułowe pojęcie jest obecne stale w naszym życiu, co sprawia, że na każdym kroku mamy do czynienia z koniecznością bycia oddanym i lojalnym.
Bycie wiernym w związkach - przegląd typów związków
Istnieje wiele typów związków, w niektórych z nich tytułowe pojęcie jest bardzo ważne, w innych mniej, a w jeszcze innych nie przykłada się do niego żadnej wagi. Bycie oddanym swoim obietnicom jest niezwykle istotne w związkach monogamicznych, czyli takich, gdzie parę tworzą dwie osoby i nikt więcej. Są to związki zarówno hetero- jak i homoseksualne. W naszym kraju jedną dopuszczalną formą życia partnerskiego są właśnie związki monogamiczne, nie dopuszcza się w Polsce bi- ani poligamii, jest ona karalna. W przypadku związków monogamicznych partnerzy powinni dochowywać złożonych sobie obietnic (zarówno tych wypowiedzianych, jak i nie), w przypadku związków sformalizowanych jest to jednym z istotnych elementów przysięgi małżeńskiej.
Wierność małżeńska
Istnieją również związki bigamiczne, gdzie mamy do czynienia z posiadaniem dwójki partnerów czy partnerek. Kolejna grupa to związki poligamiczne, gdzie nie ma określonej liczby partnerów czy partnerek, z jakimi możemy się związać. W tym wypadku tytułowa kwestia jest dyskusyjna, zależy od konkretnej sytuacji, kultury, wyznania itp.
Czy jestem osobą wierną? - test
- Jestem w stanie być tylko z osobą, która do mnie pasuje, niemożliwe jest stworzenie związku z każdym;
- Spotkanie w celu romantycznym z kimś spoza mojego związku jest dla mnie niedopuszczalne;
- Nie ma osoby, również w świecie ludzie cenionych i znanych, z jaką mogłabym/mógłbym zdradzić ukochaną osobę;
- Nie lubię flirtować chyba, że z ukochaną osobą;
- Na pierwszej randce, jak i na kilku kolejnych nie pozwalam sobie nazbyt wiele;
- Byłam/em w maksymalnie 2-3 związkach w moim życiu;
- Przynajmniej jeden z moich związków trwał ponad rok.
Przynajmniej 4 odpowiedzi twierdzące? W takim razie jest duże prawdopodobieństwo, że jesteś osobą wierną sobie oraz innym. Ponadto jesteś osobą oddaną, szczerą i lojalną, bycie z Tobą w związku to marzenie wielu osób. Nie masz problemów z dochowaniem złożonych obietnic, nie wyobrażasz sobie zdradzenia, ale i bycia zdradzoną/nym.
Test ma charakter poglądowy - został stworzony na potrzeby artykułu dla zobrazowania pewnych kwestii, nie odzwierciedla w pełni cech charakteru osoby, która go rozwiązuje.
Wierność - fakty i mity
Poniżej próba "rozprawienia się" z najpopularniejszymi faktami i mitami na temat tytułowego pojęcia oraz zdrady, która jest z nim powiązana.
W młodym wieku trudniej jest dochować wierności, ponieważ to wiek testowania i ciekawości
Młodość jest czasem próbowania, eksperymentowania, cieszenia się wolnością oraz pierwszymi razami: pierwszym pocałunkiem, pierwszym związkiem, pierwszym seksem. Wiele osób już w młodym wieku angażuje się w związki, są one niezwykle ważne z punktu widzenia kształtowania się naszej osobowości, tożsamości seksualnej oraz pewności siebie. Czy w tych pierwszych związkach trudniej o bycie wiernym sobie oraz innym? Nie różnią się one niczym od związków, w jakie wchodzimy w wieku dorosłym czy dojrzałym. Owszem, młodzi ludzie mają tendencję do porzucania idei dochowywania obietnic dla próbowania - jest to związane z naturalną potrzebą poszukiwania, ciekawością na tym etapie życia. Pamiętajmy więc, że wchodzenie w związki w młodym, czasem nastoletnim wieku nie zwalnia nas absolutnie z bycia wiernym. Te pierwsze relacje uczą nas tego, na czym powinny być zbudowane związki romantyczne, że opierają się właśnie na zaufaniu i wzajemnym szacunku. Nawet jeśli okaże się, że to nie było to, że zdradzimy, opuścimy relację, zakończymy związek… każda tego typu relacja jest dla nas lekcją i cennym doświadczeniem. Pamiętajmy jednak, że nasza zdrada, czy dokonana w wieku lat 15, czy 40 boli drugą osobę tak samo, a w młodości czasem o wiele bardziej, ponieważ… zwykle jest to pierwsza taka sytuacja. Jeśli stwierdzimy, że nie chcemy kontynuować tej relacji, że nie jesteśmy w stanie dochować złożonych obietnic - stańmy na wysokości zadania i zakończmy relację, zanim stanie się coś, co bardzo zrani drugą stronę. Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że doświadczenie braku wierności, czyli zdrady w takim młodym wieku może być niezwykle bolesnym i traumatycznym przeżyciem, nierzadko rzutującym na późniejsze wchodzenie w związki. Gdy doświadczyliśmy zdrady w młodości, możemy mieć problem z ponownym zaufaniem drugiej osobie, ale i z dochowaniem złożonych obietnic w nowym związku/nowych związkach. Skoro sami doświadczyliśmy takiej sytuacji i poradziliśmy sobie z nią, to uważamy ją za bardziej dopuszczalną, niż w przypadku, gdyby nie miała ona miejsca w naszym życiu.
Po zdradzie o wiele trudniej na nowo zaufać, ale i być wiernym
Jak wspomniano wyżej, jest to - niestety - prawda. Gdy doświadczymy niewiernej sytuacji, to o wiele trudniej jest nam zaufać na nowo, czy to tej samej, czy innej osobie, w nowym związku. Takie doświadczenie jest zjawiskiem tak trudnym i traumatycznym, że możemy potrzebować wiele czasu, aby sobie z nim poradzić. Wybaczenie jest bardzo trudne i wymaga od nas wiele cierpliwości oraz dojrzałości emocjonalnej. Wejście w nowy związek po zdradzie również nie należy do najłatwiejszych - jesteśmy i już zawsze będziemy osobą zdradzoną, niesiemy to doświadczenie jak brzemię. Warto więc spokojnie i szczerze porozmawiać z nowym partnerem, opowiedzieć mu o swoich doświadczeniach, ale i obawach, wątpliwościach. Nasza szczerość powinna być dla niego sygnałem, że zależy nam na nowej relacji, ale i informacją czego i z jakiego powodu się obawiamy.
Wierność w małżeństwie to rzecz święta i kto jej nie dochowa, musi ponieść karę
W świetle prawa kościelnego po ślubie kościelnym dochowanie obietnicy bycia wiernym jest w związku fundamentem i jej niedochowanie jest ciężkim grzechem wobec ukochanej osoby. W prawie cywilnym nie przewiduje się jednak par za złamanie go. Niemniej osoba pokrzywdzona może - na drodze sądowej - domagać się od niewiernego małżonka odszkodowania za szkody materialne, najczęściej ma to miejsce przy rozwodzie oraz alimentów z racji pogorszenia się jej sytuacji bytowej, jeśli takowa miała miejsce.
Brak wierności to nie zdrada
To niezwykle trudne - stwierdzenie, czy brak wierności i zdrada to tożsame pojęcia. Wiele zależy od tego, jak je postrzegamy. Nie ma jednej, skutecznej i pasującej każdemu definicji zdrady. Wiadomo, że jest to czyn, który wyrządza emocjonalną krzywdę drugiej sobie. Zwykle myślimy o niedochowaniu "oddania się" jako o stosunku seksualnym z drugą osobą. Co jeśli nasza druga połowa postrzega już pocałunek lub zaangażowanie emocjonalne jako poważne wykroczenie, np.: samo zaangażowanie bez seksu? Na pewno jest to i pozostanie kwestią dyskusyjną.
Bycie niewiernym... - czym jest zdrada?
Przechodzimy więc do tematu zdrady - jednego z najtrudniejszych pojęć w socjologii oraz psychologii. Jak wspomniano wcześniej, niełatwo je zdefiniować, ponieważ jest to pojęcie niezwykle rozległe, dotykające różnych sfer naszego życia. Aby jednak nieco to uprościć, możemy podzielić je na dwa typy:
- zdrada fizyczna - obejmuje kontakty cielesne, w tym przytulanie, pocałunki oraz zbliżenie fizyczne z inną osobą, podczas gdy pozostajemy w stałym związku. Warto dodać, że najczęściej obejmuje fizyczne kontakty z kimś spoza naszego związku, które wykraczają poza kontakty z rodziną oraz przyjaciółmi - obecny jest pociąg seksualny, pożądanie, intymność;
- zdrada emocjonalna (psychiczna) - w tym wypadku nie występuje kontakt fizyczny między kochankami, w wielu przypadkach nawet nie znają się oni osobiście. Ze zdradą emocjonalną mamy do czynienia, gdy między dwoma osobami (podczas gdy przynajmniej jedna z nich pozostaje w stałym związku) wytworzy się więź emocjonalna oparta na zaangażowaniu i bliskości. Będzie to oczywiście więź romantyczna, wykraczająca poza relację przyjacielską.
Czy i który typ boli bardziej? Nie ma na to pytanie jednej, dobrej odpowiedzi. Każdy z nas powinien sam odpowiedzieć sobie na to pytanie w zgodzie z własnym sumieniem. Co ważne, bliskość fizyczna i zaangażowanie emocjonalne może, ale nie musi występować jednocześnie. Mogą jednak przechodzić z jednej w drugą.
Życie po zdradzie - wybaczyć czy odejść?
I na koniec pozostaje nam najtrudniejsze pytanie, związane z wiernością i zdradą. Co zrobić, gdy jej doświadczymy - wybaczyć i zapomnieć czy jednak odejść i rozpocząć życie niejako na nowo? Na pewno nie da się takiej sytuacji zapomnieć. To doświadczenie, które miało miejsce w naszym życiu - nie da się go wymazać ani zatuszować prezentami czy pięknymi słowami. Jako sytuacja zdarzyła się i zawsze będzie obecna w naszym życiu. Dopuszczenie do siebie tej myśli, iż zdanie sobie sprawy z powagi tych słów jest pierwszym krokiem w procesie wybaczania i odbudowywania swojego związku.
Nie oszukujmy się - wybaczenie i pozostanie w relacji po zdradzie jest długotrwałym i trudnym emocjonalnie procesem. Oczywiście możliwe jest to tylko wtedy, gdy druga osoba żałuje, przeprosiła i zerwała relację z osobą trzecią. Jest to proces długotrwały, druga połowa musi więc uzbroić się w cierpliwość i zrozumieć, że nie wybaczymy jej z dnia na dzień. Powinna zrozumieć, że proces przeżywania zdrady jest dynamiczny, obfituje w wiele emocji, w tym złość, smutek, frustrację, poczucie beznadziejności. Gdy dowiadujemy się o niej, zwykle na początku przeżywamy szok, niedowierzanie, zaprzeczamy temu, następnie pojawia się silna złość na ukochaną osobę, smutek, żal, nie chcemy jej widzieć. Naturalne jest, że chcemy, aby się wyprowadziła, zniknęła na jakiś czas z naszego życia. Jej brak (fizyczny i emocjonalny) pozwalam nam zwykle na uspokojenie się, uporządkowanie emocji, ale i przeżycia zdrady w sposób, w jaki nas dotknęła.
Jak poradzić sobie po zdradzie?
Gdy emocje opadną, możliwe jest przeprowadzenie spokojniejszej rozmowy z ukochaną osobą, porozmawianie o tym, co się stało w naszej relacji, że dopuściła się ona bycia niewiernym. To niezwykle trudna, ale ważna rozmowa, pozwoli nam bowiem zrozumieć, dlaczego bliska nam osoba to zrobiła, dlaczego tak nas skrzywdziła, może czegoś jej w relacji brakowało, coś zostało pominięte? To doskonała okazja do wymiany spostrzeżeń oraz - jeśli tego chcemy - stworzenia swoistego planu naprawczego dla naszego związku.
Jeśli obie strony wyrażą zgodę i wolę budowania związku na nowo na pewno relacja jest do odbudowania. Musimy jednak pamiętać o tym, aby wyzbyć się powracania do momentu zdrady, przypominania o tym, że ukochana osoba nie dochowała wierności, przypominaniu o naszym cierpieniu. Zapomnijmy o sprawdzaniu, przeszukiwaniu telefonu w celu znalezienia kolejnych dowodów niedochowania złożonych obietnic. Decyzja o odbudowaniu związku powinna być wyborem świadomym, dojrzałym i przemyślanym. Jeśli już ją podejmiemy, na pewno napotkamy na wątpliwości, będziemy zastanawiać się, czy dobrze zrobiliśmy, czy faktycznie jesteśmy w stanie wybaczyć… jeśli w trakcie pracy nad związkiem okaże się, że nie damy rady, należy niezwłocznie poinformować o tym, drugą osobę.
Być może pomocne okaże się skorzystanie z terapii indywidualnej lub terapii dla par. Mogą być one prowadzone równolegle. Wsparcie specjalisty jako osoby obiektywnej, niezaangażowanej emocjonalnie w naszą sytuację może okazać się niezwykle pomocne i oczyszczające. Powstrzymajmy się raczej od angażowania bliskich osób w odbudowywanie relacji po zdradzie. Takie osoby nigdy nie będą w 100% obiektywne. Każde z nich będzie próbowało (nawet nieświadomie) opowiedzieć się po którejś ze stron, a nie jest to korzystne z punktu widzenia związku.
Życie po zdradzie - kiedy odpuścić, odejść, rozstać się?
Na pewno należy to zrobić, gdy:
- ukochana osoba nie wykazuje skruchy, nie przeprosiła nas, widać, że nie żałuje tego, co się stało, nie zerwała i nie zamierza zerwać kontaktu z osobą trzecią lub mamy podejrzenia, że nadal się spotykają;
- czujemy, że ukochana osoba, która nas zdradziła, tak naprawdę nas obarcza winą za swój czyn - przez to czujemy się winni, chociaż to nas skrzywdzono;
- partner/ka nie dostrzega swojej winy, tłumaczy ją okolicznościami, np.: byłaś w ciąży, szpitalu, byłeś chory, na wyjeździe, za granicą, byłam samotna, tłumaczy zaistniałą sytuację wypiciem alkoholu, zmuszeniem przez inną osobę itp. Uwaga! Pamiętajmy tutaj, aby odróżnić zdradę od gwałtu! Jeśli ukochana osoba usilnie twierdzi, że została zgwałcona, koniecznie należy sprawdzić, czy jej słowa są słuszne;
- czujemy, że już nie chcemy być z tą osobą, nie ufamy jej, nie kochamy, nie będziemy w stanie jej pocałować, przeżyć zbliżenia fizycznego, zamiast miłości i pociągu seksualnego czujemy złość, narastającą frustrację i odrazę;
- to kolejna sytuacja bycia niewiernym, jaka dotyka nas przez tę osobę - za każdym raz obiecuje ona poprawę, ale jednak sytuacja powtarza się kolejny raz.
Pamiętajmy, że odbudowywanie związku po zdradzie i byciu niewiernym jest trudną i mozolną pracą obu stron. Nie musi to jednak oznaczać końca relacji - może być synonimem nowej jakości w związku, zbudowaniem czegoś trwalszego i wyjątkowego, od nas wymaga jednak wiele świadomości i dojrzałości emocjonalnej - Jeśli kochamy, wierność nie jest żadnym wyczynem, jest czymś naturalnym.