Egocentryk, czyli kto? Cechy osoby egocentrycznej

EgocentryzmEgocentryk uważa się za kogoś lepszego, wyjątkowego, stawia siebie zawsze na pierwszym miejscu. Jego potrzeby są najważniejsze, bywa samolubny i egoistyczny. To dość trafny opis osoby, której cechy charakteru mogą utrudniać funkcjonowanie w społeczeństwie. Kim dokładnie jest egocentryk i jak z nim żyć?

Skąd się bierze egocentryzm?

Warto wiedzieć, że egocentrykiem jest tak naprawdę… każdy z nas ale oczywiście tylko przez pewien czas. Psychologia rozwoju dziecka podaje, że każde dziecko rodzi się egocentrykiem i pozostaje nim do około 6-7 roku życia. Przez pierwsze lata życia dziecko stawia się w centrum, liczą się tylko jego potrzeby. Małe dziecko okazuje złość, niezadowolenie i zazdrość, gdy rodzice czy opiekunowie okazują zainteresowanie innym dzieciom, pojawia się bunt, a nawet agresja. Warto wiedzieć, że już u przedszkolaków czyli dzieci w wieku 3-4 lat pojawiają się zachowania empatyczne: dziecko okazuje smutek na widok smutnego rodzica, empatyzuje z innymi dziećmi, np. gdy koleżanka płacze, dziecko również może się rozpłakać. Te zachowania nie są jednak jeszcze normą ale sygnałem, że empatia właściwie się kształtuje.

Ego
EGO

Jeśli jednak postawa egocentryczna nasila się, jest wzmacniana, dziecko może pozostać nim na całe życie. Egocentryzm dorosłych jako cecha charakteru może być uwarunkowana zarówno biologicznie (bardzo często genetycznie), jak i środowiskowo, czyli jest skutkiem nieprzepracowanego egocentryzmu dziecięcego. Bardzo często możemy mówić o byciu egocentrykiem w dorosłym życiu wtedy, gdy rodzice nie interesują się potrzebami innych ludzi, sami są więc egocentrykami i nie rozwijają w swoich dzieciach empatii.

Kim jest egocentryk?

Egocentryk to osoba skoncentrowana na sobie, stawiająca siebie w centrum i respektująca w pierwszej kolejności swoje pragnienia i potrzeby. Termin pochodzi z języka łacińskiego, gdzie "ego" oznacza nas samych, a "centrum" środek. Dla takiej osoby potrzeby innych nie są istotne, za to dokładnie zna siebie, swoje potrzeby i tylko one są dla niego istotne.

Egocentrycy są bardzo przewrażliwieni na swoim punkcie, patrzą na innych z góry i oczekują od wszystkich zainteresowania swoją osobą.

Cechy osoby egocentrycznej

  • myśli tylko o sobie i swoich potrzebach;
  • stawia siebie zawsze w centrum i oczekuje zainteresowania ze strony innych;
  • ma o sobie wyjątkowo wysokie mniemanie, nie dostrzega swoich wad, za to wyolbrzymia zalety;
  • uznaje, że jest lepszy od innych;
  • jest przekonany, że zawsze ma rację i bezkrytycznie broni swojego zdania;
  • nie liczy się z potrzebami i uczuciami innych ludzi, ma bardzo słabo rozwiniętą empatię;
  • bywa roszczeniowy;
  • ma tendencję do wyolbrzymiania krzywd i niepowodzeń oraz zawsze oskarżą o nie inne osoby;
  • lubi narzucać innym swoją wolę i okazuje niezadowolenie, gdy ktoś nie postępuje zgodnie z jego zdaniem.

Bardzo źle znosi sprzeciw, przebywanie z taką osobą nie należy do najłatwiejszych, czy można jednak z nią wytrzymać?

Komunikacja z egocentrykiem

Na pewno każdy z nas przynajmniej raz w życiu spotkał osobę, do której dokładnie pasuje powyższy opis. Jak wspominamy kontakt z osobą egocentryczną? A może taka osoba jest dla nas kimś bliskim, znajomym? Co może nam pomóc w relacji z taką osobą? Jak z nią rozmawiać?

  • Kluczem do sukcesu jest spokój, spokojne rozmowy, tłumaczenie naszych emocji i tego, jak odbieramy zachowanie egocentryka. Mów krótko, zwięźle, konkretnie. Argumentuj, przytaczaj konkretne sytuacje, nie generalizuj.
  • Należy mówić o swoich emocjach i konkretnych sytuacjach, jakie je powodują, pomocne tutaj może okazać się stosowanie psychologicznego komunikatu typu "ja" według schematu: emocja - sytuacja, którą ją spowodowała - nasze oczekiwania, np. "Czułam się przygnębiona, gdy mówiłeś tylko o sobie, bardzo chciałam powiedzieć, jak ja to odebrałam. Chciałabym, abyś w przyszłości brał po uwagę również moje zdanie".
  • Pokazuj, że Ty masz inny punkt widzenia ale nie neguj zdania egocentryka, ucz go asertywności, np. "Rozumiem, że myślisz inaczej i szanuję to. Twój pomysł jest ciekawy ale ja jednak zrobię to inaczej, dobrze?".
  • Nie pozwól wyprowadzić się w równowagi, wycofaj się, gdy zaczyna być agresywny.
  • Egocentryk dobrze czuje się w swoim świecie, nie widzi więc potrzeby zmiany obecnej sytuacji, aczkolwiek możemy spróbować namówić go na wizytę u psychologa czy terapeuty. Takie spotkania mogą mu pomóc w rozwijaniu empatii.

Czy egocentryk potrafi kochać?

Związek to trwała relacja uczuciowa dwojga osób, które łączą głębokie więzi. Zbudowanie takiej relacji nie jest proste, ponieważ taka osoba zauważa jedynie swoje potrzeby, bywa narcystyczna, roszczeniowa, oczekuje stałego zainteresowania i atencji. Bycie w związku z osobą egocentryczną może być bolesne dla nas, negatywnie wpływać na nasza samoocenę. Wiele osób ocenia taki związek jako toksyczny, a na pewno wyczerpujący emocjonalnie. Egocentryk przerzuca na nas swoje negatywne emocje, oskarża o niepowodzenia i krytykuje. Siebie za to stawia na piedestale, bywa samolubny i postępuje egoistycznie.

Egocentryk
Egocentryk

Jak rozmawiać z partnerem - egocentrykiem?

Na pewno pomoże nam spokój i cierpliwość. Warto przeprowadzać rozmowy na temat emocji, tego, jak się czujemy i jak rani nas jego postępowanie. Niestety, bywa tak, że egocentryk tego typu dyskusje odbiera jako atak na siebie, pojawia się złość, a nawet agresja. Należy tłumaczyć mu swoje położenie, choć trudno m wczuć się w nasze emocje z powodu słabo rozwiniętej empatii i niskiej wrażliwości emocjonalnej.

Egocentryzm a egoizm

Zdarza się, że zamiennie używamy terminu egoizmu o egocentryzmu. Nie są to pojęcia tożsame, aczkolwiek egocentryk bywa egoistą. Co ich jednak odróżnia? Egocentryk żyje niejako w świecie, który sam stworzył: świat jest idealny, a on znajduje się w samej jego części. Egoista z kolei żyje tu i teraz, jest realistą ale zawsze wybiera tylko to, co jest korzystne dla niego i pomoże mu osiągnąć cele. W przypadku egoisty mówimy o jeszcze mniejszej empatii i wrażliwości emocjonalnej, taka osoba zrobi bardzo wiele, aby osiągnąć zamierzone korzyści.

Czy jestem egocentrykiem?

Zapewne każdy z nas przynajmniej raz zastanowił się: czy ten opis pasuje do mnie? Przypuszczasz, że możesz mieć tendencje do egocentryzmu?

Zdarza Ci się:

  • myśleć tylko o sobie i nie przejmować się tym, co czują inni?
  • narzucać innym ludziom swoją wolę?
  • być za wszelką cenę w centrum uwag?;
  • chcieć zaspokajać tylko swoje potrzeby?
  • zachowywać się samolubnie i egoistycznie?

Spokojnie, nie oznacza to, że jesteś egocentrykiem ale masz pewne cechy, które predysponują do przyjmowania takiej postawy życiowej. Jak z tym walczyć? Bardzo istotne jest kładzenie nacisku na rozwój empatii, czyli zdolności do współodczuwania. Dociekaj, co inne osoby mogą czuć w danej sytuacji, dlaczego zachowują się tak, a nie inaczej. Staraj się zrozumieć ludzi, którzy zachowują się inaczej, niż Ty, nie krytykuj ich ale akceptuj odmienny punkt widzenia, trenuj asertywność.

Sandra Pawlak
Dziennikarka, psycholog, blogerka. Ciekawska i analityczna obserwatorka życia.

Komentarze

Anka
Cechą charakterystycz ną każdego egocentryka jest przekonanie, że świat jest mu winny dobrą pracę, pieniądze czy szczęście. Chce, żeby wszyscy wokół się do niego dostosowali i zakłada z góry, że dokładnie tak będzie. Nigdy nie sprawdza ważnych dla siebie informacji, bo jest pewny, że rzeczywistość wygląda dokładnie tak, jak on tego chce. Kiedy okazuje się, że nie wszystko idzie po jego myśli, wpada w złość i stawia się w roli ofiary. Jest w stanie robić sceny na miejscu, żeby wymusić przyznanie mu tego, na czym my zależy, a kiedy to nie wychodzi, szuka kogoś, kto może go pocieszyć.
Patrycja
Egocentrycy mają tendencję do odzywania się, kiedy sami czegoś potrzebują. Zazwyczaj jest to chęć porozmawiania o sobie lub swoich problemach. Wiele osób nie wie, że taki scenariusz także świadczy o zainteresowaniu sobą i stawianiu siebie w centrum wszechświata. Lubią o sobie mówić, chcą także upewnić się, że wybrany przez nich znajomy będzie podzielał ich poglądy i się o nich zatroszczy. Co znamienne dla takiej relacji, tematem rozpoczynanych przez nich rozmów zawsze będą oni. Nawet jeśli będą mówić o swoich dzieciach czy partnerze, to oni będą bohaterami swoich historii.